موزه مردم شناسی ابرکوه یا خانه صولت یزدی ها
این موزه در سال ۱۳۸۵ و با کمک مردم شهر ابرکوه و دولت وقت در خانه صولت افتتاح گردید. در حال حاضر بیش از ۵۲۵ شی با ارزش تاریخی در موزه نگهداری می‌شوند که با کمک مردم و سازمان میراث فرهنگی جمع‌آوری شده‌اند.
این اشیا متعلق به دوران مختلف اسلامی مخصوصا ایلخانی، صفویه و قاجاریه هستند و ما را با زندگی مردم ابرکوه آشنا می‌کنند. اقلام موجود در موزه عبارتند از مهر واشیای یافت شده در کاوش‌های باستانی در مسجد جامع ابرکوه، طاووس الحرمین و قلعه بهمن، وسایل متعلق به پیشه‌های سنتی، لوازم روشنایی و حمام مانند دارودان، سفیداب، انواع سنگ‌های حکاکی شده مانند سنگ قبر و سنگ سردر منزل، چراغ‌های گرد سوز و زنبوری از جنس مس، حکم احمدشاه قاجار به یکی از سرداران ابرکوه، انواع سکه‌های قدیمی، لباس‌های محلی و صد‌ها عکس و جنس دیگر که در جای جای خانه صولت به نمایش عمومی درآمده‌اند.
آدرس : یزد، شهرستان ابرکوه، میدان امام‌حسین، خیابان شهید‌باهنر، کنار مسجد آقا، خانه صولت ابرکوه
موزه مردم شناسی بافق (خانه وحشی بافقی)
موزه مردم شناسی بافق یزد یا معروف به خانه وحشی بافقی، یکی دیگر از موزه های یزد است که هرساله بازدیدکننده‌های بسیاری دارد چرا‌که در‌واقع این موزه مردم‌شناسی، خانه اصلی وحشی بافقی، شاعر معروف قرن دهم قمری که منظومۀ «فرهاد و شیرین» را سروده است بوده.
معماری این خانۀ نسبتا کوچک و شاعرانۀ یزد، که ساخت آن به زمان صفویه بر‌می‌گردد، با مساحت 120 متر‌مربع از خشت و گل ساخته شده و 6 اتاق کوچک چهار‌فصل دارد که همگی مشرف به ایوان بزرگ خانه‌اند. همچنین خانۀ وحشی بافقی یک زیرزمین دارد که در گذشته به‌عنوان خنک‌جا به‌کار می‌رفته و دسترسی به آب روانی که در آن‌جا جاری بوده را ایجاد می‌کرده است.
آدرس :یزد، شهرستان بافق، خیابان مسجد جامع
موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده، تالار پول یزد
در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های یزد، موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده در خانۀ عرب‌زاده محلۀ فهادان قرار دارد. مساحت این خانه 800 متر‌مربع است که تاریخی قجری دارد. آثار این موزه طی سال‌های 1335 تا1383 با تلاش حسین حیدرزاده که از استادان برجستۀ سکه‌شناسی بوده است، جمع‌آوری شده و در 10 سالن با یک تالار بزرگ بین اتاق‌های 3 و 5 برای نمایش گذاشته شده است.در موزه سکه یزد، 5 هزار سکۀ طلا، نقره و مس و برنج که متعلق به دوره‌های تاریخی پیش از اسلام، دورۀ اسلامی و معاصر است نگهداری می‌شود. همچنین اسکناس‌های قدیمی از عهد ناصرالدین‌شاه تا اکنون نیز در این موزه قابل بازدید است.
موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده که یکی از معروف ترین موزه های یزد است، انواع اقلام مردم‌شناسی، فرهنگی و تاریخی ایران و یزد را نیز برای بازدید عموم مردم قرار داده است. هزار فقره گنجینه و اشیای مردم‌شناسی مربوط به 42 دورۀ تاریخی گذشته از هخامنشیان گرفته تا اکنون، زیورآلات، تسبیحات و اسناد و نسخ خطی در این موزه نگهداری می‌شود.
آدرس :خیابان امام‌خمینی، محلۀ فهادان، بن‌بست بیت‌الزهرا، موزۀ سکه و مردم شناسی حیدرزاده
موزه فرهنگ و ایران باستان یزد، موزه مارکار
یکی از دیدنی‌ترین آن‌ها موزۀ فرهنگ و ایران باستان یا موزۀ مارکار یزد است. حالا چرا مارکار؟ موزۀ مارکار، در واقع آینۀ تاریخ و فرهنگ و هنر زرتشتیان ایران محسوب می‌شود. موزه مارکار مجموعۀ کاملی از مدرسه، پرورشگاه، برج ساعت و قسمت اصلی موزه است که فردی به نام «پشوتن جی دوسابایی مارکار»، از زرتشتیان هندی در دوران پهلوی آن را ساخته است.
در ابتدای ساخت این بنا که از زیباترین موزه های یزد است، به‌عنوان پرورشگاه، دبستان، دبیرستان و خوابگاه دانش‌آموزی استفاده می‌شد اما ساخت فاز نخست این موزه به دست اسفندیار اختیاری در سال 1394 تمام شد. شما در موزه فرهنگ و ایران باستان یزد می‌توانید با لوازم قدیمی منازل زرتشتیان، پوشش زنان و مردان و موبدان زرتشتی، آیین و مراسم زرتشتیان آشنا شوید. جالب‌ترین بخش موزۀ مارکار، آشپزخانه‌ای است که در انتهای این بنا وجود دارد و در آن از لوازم قدیمی و سنتی زرتشتیان استفاده شده است.
آدرس:خیابان کاشانی، میدان مارکار، کوچه فرش مشهد یا بلوار منتظر‌قائم، کوچۀ میلاد
موزه اسناد تاریخی یزد، خانه لاری ها
تاریخچۀ یکی از جذاب‌ترین موزه های یزد به 270 سال پیش بر‌می‌گردد. زمانی‌که جمعی از تجار شهر لار، به یزد مهاجرت کردند و حاج غلامحسین ملازینل که از نوادگان آن‌ها بود، سال 1243 شمسی، این خانه را در محلۀ فهادان یزد ساخت که نوادگانش نسل‌به‌نسل در آن زندگی کنند. پس از مدتی حاج محمد ابراهیم لاری مالکیت خانه را به دست گرفت و آن را به خانۀ لاری ها مشهور کرد.
خانه لاری ها از زمان ساخت آن تا زمان پهلوی اول، عظمت زیادی داشته و خانهای اشرافی محسوب می‌شده؛ البته این خانه در یک دوره‌ای به‌عنوان خانقاه نعمت‌اللهی‌ها مورد استفاده بوده است. مدت‌ها نیز به دلیل مرور زمان و موروثی‌بودن، خانه متروکه بوده تا این‌که میراث فرهنگی شهر یزد در سال 1363 با خریداری این بنای قدیمی و بسیار زیبا از صاحب وقت آن یعنی علی یزدی نژاد، ادارۀ آن را در دست گرفته و از سال 1385 بخش‌هایی از خانۀ لاری ها تبدیل به موزۀ اسناد ملی و تحت اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی قرار گرفته است.
آدرس:یزد، خیابان امام‌خمینی، محلۀ فهادان، کنار عمارت کلاه‌فرنگی
موزه آب یزد، خانه کلاهدوزها
شاید بتوان اقرار کرد که یکی از مهم ترین موزه های یزد، موزۀ آب یا همان خانه کلاهدوزهاست که ساخت آن به زمان قاجار بر‌می‌گردد. حاج سید علی اکبر کلاهدوز که تاجری بزرگ بوده در سال 1266 ساخت این خانه را با مساحت 720 متر‌مربع آغاز کرده و در سال 1269 به پایان رسانده.
معماری خانۀ کلاهدوزها، مانند بسیاری از خانه‌های ایرانی و یزدی است. اتاق‌ها و تالارها همگی اطراف یک حیاط مرکزی واقع شده‌اند تا برای هر فصلی از سال آفتاب‌گیر و سایه‌گیر خود را داشته باشند. بر دیوارهای داخلی و بیرونی خانه کلاهدوزها از گچ‌کاری و آینه‌کاری‌های ظریفی استفاده شده است.
حالا که این خانه به موزۀ آب تبدیل شده است و به‌دست شرکت آب منطقه‌ای مدیریت می‌شود، می‌توانیم در آن شاهد آثار تاریخی‌ای مانند 200 شیء مرتبط با کندن کاریزها تا اسناد و مدارک تاریخی مربوط به قنات‌ها و آبریزها، کلنگ‌های ویژۀ کندن کاریز، چرخ چاه، لباس مقنی، انواع شیرآلات، ظروف سفالی و شیشه‌ای، مشک‌ها و غیره باشیم.
آدرس:میدان امیرچخماق، خیابان قیام، چهارراه شهدا، موزه آب یزد
موزه وزیری، موزه وقفی
آثاری که در موزۀ وزیری نگه داشته می‌شوند شامل سکه و قفل‌های قدیمی، پوستین گران‌قیمت متعلق به یکی از خانهای یزد، لوازم خانه و صنایع‌دستی، لوازم روشنایی، لباس و پارچه‌های سنتی، خطوط و نسخه‌های خطی، لوازم و وسایل حمام و غیره است.
کتابخانۀ وزیری نیز بیش از 4800 نسخه کتاب خطی، حدود 6000 نسخه کتاب چاپ سنگی، 235000 نسخه کتاب چاپی و بیش از 6000 نسخه نشریات ادواری را درون خود جای داده که بسیار ارزشمندند. البته قابل ذکر است که این کتابخانه، عمومی است و در‌حال‌حاضر 27 هزار‌نفر عضو فعال دارد.
آدرس: یزد، خیابان امام‌خمینی، انتهای خیابان مسجد‌جامع، موزه وزیری یزد
موزه فرش یزد، خانه افضلی ها در موزه های یزد
یکی از خانه‌های تاریخی که این روزها جزو موزه های این شهر محسوب می‌شود، خانۀ افضلی ها یا موزۀ فرش است که قدمت آن به اواخر دورۀ قاجار بر‌می‌گردد. موزۀ فرش اردکان در سال 1388شمسی به دست استاد پورشاه محمدی، بافنده و استادکار نقوش اصیل فرش تاسیس شد و در سال 1389 میراث‌فرهنگی این خانه را خرید و پس از بازسازی و مرمت آن، دوباره در معرض عموم قرار گرفت.
آدرس: یزد، اردکان، محلۀ چرخاب، کوچۀ آیت‌الله خاتمی، موزۀ فرش اردکان
موزه پست و چاپارخانه یزد، یادگار قدیم میبد
موزۀ پست و چاپارخانه میبد، دژ بزرگ و زیبایی است باقی‌مانده از عهد قاجار که به دستور امیرکبیر در کنار کاروانسرای شاه‌عباسی میبد ساخته شد. در سال‌های اخیر «انجمن یادگاری‌های فرهنگی میبد» این بنا را مرمت و بازسازی کرده و به‌صورت امانی به ادارۀ پست محول کرده است.
آدرس: یزد، میبد، جنب کاروانسرای شاه‌عباسی، چاپارخانۀ میبد
موزه سنگ و معدن یزد، موزه‌ای توریستی و علمی
موزۀ سنگ و معدن در لیست موزه های یزد، یکی از جاهای هیجان‌انگیز برای کسانی است که به زمین‌شناسی و معدن علاقه دارند. این موزه با تلاش شرکت سنگ‌آهن مرکزی ایران در سال 1395 تاسیس شده است.ساختمان این موزه قدمتی 50 ساله دارد که متعلق به سیروس بهایی، مدیرعامل سابق شرکت سنگ‌آهن مرکزی ایران، بوده و در محدودۀ معدن چغارت یزد قرار دارد. جالبی این موزه این است که می‌توانید در کنار انواع سنگ‌های معدن و ادوات کار معدن، عکس‌ها و تصاویر مربوط به کارگران معدن و همچنین اطلاعات تاریخی کارکنان شرکت و مدیرعاملان آن را ببینید.
آدرس: یزد، بافق، مجموعۀ کارخانه و معدن سنگ‌آهن بافق
اگر میخواهید به یزد و شهرهای دیگرسفر کنید می توانید از طریق سایت فعالان گردشگری خاتم حوزه ایرانگردی خدمات گردشگری مشاهده فرمایین و اقدام به رزو اینترنتی محل اقامت مورد نظر خود کنید برای رزرو کلیک کنید.
